11-05-2025, 16:09- UEFA Rusiyanın arzusunu gözündə qoydu
10-05-2025, 12:00- Qızartma toyuq sevdası: siyasi bağlantılı azərbaycanlı maqnat Britaniyada KFC restoranlar şəbəkəsinə gizli milyonları belə yatırdı
9-05-2025, 18:00- Bərdədə çayda batan Əlinin - Fotosu
9-05-2025, 17:30- Ezginin evini “bomj”lar ələ keçirdi
9-05-2025, 17:30- “Azərbaycanla müharibə olmayacaq” - Paşinyan
9-05-2025, 17:00- DTX və DSX birgə əməliyyat keçirdi - Saxlanılan var
9-05-2025, 17:00- Tofiq Yaqublu ilə bağlı Prezidentə müraciət olundu
9-05-2025, 17:00- Macarıstan iki ukraynalı diplomatı ölkədən çıxarır
9-05-2025, 16:30- Orta məktəbdə bıçaqlanma - Yaralı var
9-05-2025, 16:30- ABŞ Rusiya və Çini birləşdirir: Trampdan ümudi kəsilən Kreml yenə Pekinə sığınır
9-05-2025, 16:00- Məktəb direktorunun səs yazısı yayıldı: Araşdırma başladı
9-05-2025, 16:00- Hindistandan Azərbaycan və Türkiyə ilə bağlı ŞOK QADAĞA
27-04-2025, 16:30- Avropada yaşayan siyasi mühacir Yusif Rəsulov Azərbaycandakı siyasi məhbuslara azadlıqla bağlı mitinqdə iştirak edib
16-04-2025, 01:00- Bakıda qız sərxoş atasını bıçaqladı
15-04-2025, 09:00- Azərbaycanda hakimdən ədalətsiz qərar - Əkiz uşağa hamilə olan arvadını döyən sabiq məmura bəraət verildi!
14-04-2025, 13:00- İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Gürcüstan prezidenti ilə görüşdən görüntülər paylaşılıb
12-04-2025, 12:55- Xəbərdarlıq: Yağ alarkən bunlara diqqət edin!
12-04-2025, 12:53- Ölkəmizin valyuta ehtiyatları: Proqnoz nikbindir, reallıq necə olacaq?
12-04-2025, 12:50- ABŞ Ukrayna qaz kəmərinə nəzarət istəyir – Gərgin danışıqlar ifşa oldu
12-04-2025, 12:46- Platon Karatayev hara, qaçaq Nəbi hara?..
Rəşad Əliyev
Son 2 həftədə İsrailin aparıcı qəzetlərin bir xeyli yazılarını, nüfuzlu İsrail siyasətçilərinin yazı və müsahibələrini, o cümlədən Netanyahunun 10-dan çox geniş müsahibəsini dinləmişəm. Çıxardığım bəzi nəticələri paylaşıram.
İsraildə Fələstin-İsrail münaqişəsinin həllinə iki yanaşma var. İfrat sağçı, şovinist düşərgəni təmsil edən Netanyahu iki dövlət variantını qəbul etmir, yəni regionda Fələstin dövlətinin yaranmaması üçün illərlə əlindən gələni edib. O cümlədən Qəzzaya nəzarət edən Həmas təşkilatının güclənməsinə dəstək verib – məntiq budur ki, Qəzzada Həmas nə qədər güclü olarsa, Qərb Sahilini idarə edən Fələstin Azadlıq Təşkilatının Qəzzada nəzarəti həyata keçirməsi və deməli bütün fələstinlilər adından danışması da mümkün olmayacaq. Dolayısıyla Fələstin torpaqlarında bir-biriylə rəqabət aparan, hətta düşmənçilik edən bu iki təşkilat mövcud olduqca, yəni iki hakimiyyətlilik davam etdikcə, Fələstin dövlətinin yaradılması planı da gerçəkləşməyəcək. Yəni bildiyiniz klassik “parçala və hökm sür” siyasəti. İsrailin aparıcı siyasi-akademik dairələrində belə bir fikir geniş yayılıb ki, Həması bugünkü kimi güclü edən əsas səbəblərdən biri məhz Netanyahunun uzun illər ərzində aparmış olduğu Həması dəstəkləmə və gücləndirmə siyasəti olub.
Elə həmin siyasi dairələrdə o fikir də mövcuddur ki, Həmasın İsrailə son hücumu hər şeydən əvvəl elə Netanyahunun öz hakimiyyətini qoruyub saxlamasına kömək edəcək, ən azından yaxın gələcək üçün (Haaretz-dən sitat: “The pogrom of October 7, 2023, helps Netanyahu, and not for the first time, to preserve his rule, certainly in the short term.”). Bu məqamda bizim ölkənin son üç ildəki siyasi vəziyyəti ilə bəzi oxşarlıqlar var.
Nəzərə almaq lazımdır ki, bu ilin əvvəllində İsrail hökumətinin irəli sürdüyü məhkəmə islahatı təşəbbüsü (tənqidçilərə görə bu islahat məhkəmə hakimiyyətini zəiflətmək, əvəzində isə icra hakimiyyətini gücləndirmək, yəni faktiki olaraq İsraili demokratiyadan avtoritarizmə sürüşdürmək məqsədi daşıyır) cəmiyyətdə çox ciddi parçalanmaya səbəb olmaqla yanaşı, Netanyahuya qarşı aylardır səngiməyən, getdikcə güclənən kütləvi etirazlara səbəb olmuşdu və bu proses onun nüfuzunu xeyli zəiflətmişdi. Ən nüfuzlu siyasətçilərdən tutmuş, yüksək rütbəli hərbçilərə, Mossadın keçmiş rəhbərlərinə və hətta N-nun müttəfiqlərinə kimi yüzlərlə şəxs onun istefasını tələb edirdi. Etiraz əlaməti olaraq minlərlə ehtiyatda olan hərbçi və xüsusi xidmət əməkdaşı xidmətə qayıtmayacağını elan etmişdi. Yəni Netanyahunun özünün siyasi karyerası ciddi təhlükə altında olmaqla yanaşı, bütün bunlar İsrailin təhlükəsizlik sistemində də boşluqlara gətirib çıxarmışdı. Bu səbəbdən çoxları hesab edir ki, İsrailin təhlükəsizlik sistemində yaranmış boşluğun və Həmasın bu boşluqdan yararlanaraq belə bir hücumu gerçəkləşdirə bilməsinin səbəbi məhz N-nun daxili siyasəti və cəmiyyətdə yaratdığı dərin ideoloji parçalanmadır. Maraqlıdır ki, Netanyahu özü belə hesab etmir və özünü təmizə çıxarmaq üçün şənbə günü bir tvit atıb, baş verənlərə görə təhlükəsizlik xidmətlərinin rəhbərlərini günahlandırsa da, bir neçə saat sonra, görünür ciddi təzyiqlər altında, həmin tvitini silib, onlardan üzr istədi.
Başqa maraqlı məqam odur ki, Netanyahunun apardığı siyasət təkcə onun özünün nüfuzuna xələl gətirməyib. Çoxları üçün inanılmaz görünsə də, Amerikada yaşlı nəsildən fərqli olaraq, gənclərin (18-22 yaş) daha çox hissəsi İsraili deyil, Fələstini dəstəkləyir. Üstəlik demokratlar arasında da İsrail təəssübkeşliyi əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Gallup’un 2023-ün martındakı sorğu nəticələri göstərir ki, ilk dəfə olaraq demokratların daha çox hissəsi (48%) Fələstinə, 38% isə İsrailə dəstək verir. Bunun da əsas səbəblərindən biri Netanyahu komandasının radikal mövqeyi və apardığı barışmaz siyasət, həmçinin İsraildə demokratiyanı diktaturaya çevirmək cəhləridir (Netanyahunun özünə qarşı olan korrupsiya ittihamlarıyla bağlı davam edən məhkəmə işini də siyahıya əlavə etmək olar). Amerika cəmiyyətində İsrailə olan münasibətin bu cür dəyişməsi (ən azından son hücumlara qədər belə idi) İsrail üçün narahatverici olmaya bilməzdi.