10-02-2024, 15:59- Putinin Karlsona müsahibəsi propaqanda platforması kimi tənqid olunur
10-02-2024, 14:22- Avropa Xarici Fəaliyyət Xidmətinin mətbuat katibinin Azərbaycanda prezident seçkilərinə dair bəyanatı
2-02-2024, 09:58- ATƏT DTİHB: ‘…Digər altı namizədin hər biri yaxın keçmişdə prezidenti dəstəkləyib’
30-01-2024, 17:57- Azərbaycana avtomobil gətirənlərin xərci 2 dəfə artıb
30-01-2024, 13:39- Məhkəmə fəalın apellyasiya şikayətini təmin edib
25-01-2024, 17:01- AŞPA-nın qərarının təsiri: Azərbaycan müxalifəti nəticələr haqqında düşünür
25-01-2024, 12:54- AŞPA məruzəçisi: Azərbaycan və Türkiyə jurnalist hüquqlarının pozulmasında liderdir
22-01-2024, 16:11- Rusiya Qərbi Rusiyanın aktivlərinin dondurulmasına cavab olaraq 288 milyard dollar itki ilə hədələyir
22-01-2024, 14:30- Hafiz Babalı onu gözdən salan KİV-i məhkəməyə verəcək
22-01-2024, 13:59- Başqırdıstan etirazlarına görə dörd nəfərə ittiham verilib
19-01-2024, 12:34- Vəkil: Nərgiz Absalamovanın ailə üzvləri ilə təmaslarına məhdudiyyət qoyulmasının əsası yoxdur
19-01-2024, 10:58- Fəalları Başqırdıstanı Rusiyadan ayırmaq çağırışlarında ittiham edirlər
17-01-2024, 16:00- Aİ-nin Azərbaycandakı Nümayəndəliyinin rəhbəri jurnalistlərə qarşı rəftardan dəhşətə gəldiyini bildirib
17-01-2024, 14:07- Ermənistan siyasətçiləri məyusdurlar: ‘Əliyev yeni müharibəyə hazırlaşır’
17-01-2024, 13:56- Ötən ilin yekun iqtisadi göstəriciləri açıqlanıb
16-01-2024, 16:25- ‘Ayrıcadırlar’: İrandan dəstək görsələr də, husilərin müstəqilliyi İranı qoruyur
16-01-2024, 11:54- Tramp Ayovada praymeriz seçkilərini udur
16-01-2024, 11:53- Jurnalist Şahin Rzayev həbs edilib
12-01-2024, 14:52- ABŞ və Böyük Britaniya Yəməndə hisilərin mövqelərini vurur
12-01-2024, 10:31- Britaniyanın baş naziri Kiyevdədir
Pasientlər gəlir, deyir, “həkim, təzyiqimin nə vaxt qalxdığını hiss edirəm, çünki başım ağrıyır”. Demək olar ki, 1 əsrə yaxındır, baş ağrısı və təzyiq arasında əlaqə mübahisəsi davam edir və bu, müxtəlif tədqiqatların mövzusu olub.
Fikri ilk dəfə 1913-cü ildə Nyu York şəhərindəki bir xəstəxanada işləyən Teodor Ceynvey adında bir həkim yazdığı bir məqalə ilə ortaya atıb. Onun xəstələrində arterial təzyiqin bədxassəli növü var idi, əksəriyyətində böyük təzyiq >230 mmHg idi, ona görə də yanıldıcı bir fikir yaymasına səbəb olub. 1995-ci ildə nəticəsi yayınlanmış və 22 min həkim üzərində aparılmış, “Həkimlərin Sağlamlıq Tədqiqatı” adlı çalışmada təzyiqi olanla olmayanların baş ağrısı arasında fərq aşkar edilməyib. 2002-ci ildə Norveçdə 23 minə yaxın insan üzərində aparılmış 13 illik tədqiqatda arterial hipertenziya ilə baş ağrısı arasında əlaqə sübuta yetirilməyib.
Arterial təzyiq mülayim və orta dərəcəli, hətta çox yüksələndə belə, adətən baş ağrısı verməz. Ona görə təzyiqi “səssiz qatil” adlandırırlar. Təzyiq xəstəliyi olmayan birində bədənin müxtəlif yerində ağrı olması, eləcə də baş ağrısı olması təzyiqi bir qədər yüksəldər. Bu, ağrı vaxtı qanda stress hormonlarının yüksəlməsi ilə əlaqəlidir və təzyiq də cavab olaraq qalxar. Məsələn, tutaq ki, bir xəstə dizindən əməliyyat olub, əməliyyat yeri ağrıyır, nəticədə təzyiq qalxacaq. Baş ağrısı arterial təzyiq çox yüksələndə (böyük təzyiq > 180 mmHg, ya da kiçik təzyiq >110 mmHg olanda), hipertenziv kriz hallarında olar. Arterial təzyiqin bəzi səbəbləri, məsələn böyrəküstü vəzin şişi, hamiləlikdə olan bədxassəli təzyiq ciddi baş ağrısı verər. Ona görə də hamiləlikdə yüksək təzyiq və baş ağrısı varsa ginekoloqa müraciət etmək lazımdır. Arterial təzyiqi >180/110 olan və baş ağrısı olan birində təngnəfəslik, sinə ağrısı, ürək bulanması, qusma, görmə bulanıqlığı, şüur dəyişikliyi varsa dərhal xəstənin həkiminə, ya da Təcili Tibi Yardım Stansiyasının “103” nömrəsinə zəng vurulmalıdır.
Ümumiyyətlə, cəmiyyətimizdə təzyiq haqqında çox yayılmış, çox bilinən, amma səhv fikirlər, “dedi-qodular” dolaşır. “Başım ağrımır, deməli, təzyiqim normaldır” -səhvdir. “Təzyiqim yoxdur, olsa başım ağrıyar”-səhvdir. “Təzyiqim 10 mmHg yüksələn kimi hiss edirəm”- səhvdir. “160 mmHg mənim “raboçi” təzyiqimdir”-səhvdir. “Raboçi təzyiq” deyilən bir anlayış yoxdur. “Bədənim yüksək təzyiqə öyrəşib, mənə təsir eləmir”-səhvdir. “Başım ağrıyanda təzyiqimi ölçürəm, yüksəksə təzyiq dərmanımı içirəm”- səhvdir. “Təzyiqim yüksələndə limon yeyirəm, salır”- səhvdir. “Dərmanlara inanmıram, mən təzyiqimi bitkilərlə müalicə edirəm”- səhvdir. “Təzyiqim normallaşdı, day dərman içmirəm”- səhvdir. “Təzyiq dərmanlarımı illərdir içirəm, dəyişmək lazımdır, bədənim öyrəşər”- səhvdir. “Təzyiqin müalicəsində əsas dərmandır, duzu azaltmaq, yemək-içmək, hərəkət etmək təsir eləmir”- səhvdir. “Ürək təzyiqim yüksək olur”- o nədir? Böyük və kiçik təzyiq var, ya da elmi dildə sistolik və diastolik.